Mensen die zijn opgegroeid in een gezin waarin één of beide ouders een narcistische persoonlijkheidsstoornis hadden ervaren het leven als een lange zoektocht naar zichzelf. Een narcistische persoonlijkheidsstoornis kent vele varianten en gradaties. In deze varianten en gradaties is wel een rode draad te herkennen waardoor het besef indaalt dat je daadwerkelijk te maken had met narcistische gedragingen en dat deze een emotionele impact op jou hebben gehad.
De rode draad bestaat uit de volgende herkenningspunten:
Aanwezigheid is dominant
De aanwezigheid van een narcistische ouder is dominant. Zijn of haar overtuigingen over het leven zijn bepalend voor het reilen en zeilen binnen het gezin inclusief de keuzes die moeten worden gemaakt ten aanzien van school, studie, sport, kleding en levenswijze.
Ze staan niet tot weinig open voor andermans overtuigingen of andere manieren van leven. Hun wereldbeeld is dé waarheid en ze doen er alles aan om dit vast te houden en dit te versterken.
Afwezigheid van een authentieke emotionele zelf
Het emotionele zelf van een ouder met een narcistische persoonlijkheidsstoornis is afwezig. Ze zijn afgesneden van hun ware emoties door trauma waardoor hun emotionele zelf is opgebouwd uit input van buitenaf. Hun antennes staan naar buiten toe. Het is belangrijk om te bouwen aan een bepaalde status, reputatie en materiële rijkdom.
Het ware zelfbeeld is gepijnigd en kwetsbaar, opgebouwd uit teleurstelling, schaamte, zwakte en een gevoel van minderwaardigheid. Ter compensatie trekken ze juist lofbetuigingen aan en waardering voor wat ze hebben gepresteerd.
Geen aandacht en speelplezier met de kinderen
Het werk van een narcistische ouder is zijn leven. Hiermee ontvang hij de erkenning en waardering die hij altijd heeft gemist. Hij wil sociaal gezien ontvangen worden en overladen worden met complimenten en waardering. Hij houdt ervan om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Deze behoefte stimuleert hen om de carrièreladder op te klimmen koste wat kost.
Door deze focus, vanuit een pragmatische en rationele kijk op het leven, is er weinig tijd en aandacht voor plezier, voor het opdoen van zintuiglijke ervaringen in contact met de kinderen.
Voorwaardelijke liefde
Wees een lief en braaf kind die niet om emotionele aandacht vraagt. Je kan een ogenschijnlijk goede emotionele relatie met hen hebben als je meebeweegt met wat zij van jou willen. Je ontvangt liefde en erkenning, totdat je een tegenbeweging maakt. Wanneer je vanuit jezelf kiest gaan ze in protest, in verweer en sluiten ze zich van je af. Dit is voorwaardelijke liefde. Je ontvangt alleen liefde op de voorwaarden die de narcistische ouder hanteert.
Voorwaardelijke liefde gaat vaak gepaard met het geven van cadeaus of beloningen anderszins. Het tonen van welgemeende emotionele affectie waartoe de narcistische ouder niet in staat is wordt hiermee opgevangen. Voorwaardelijke liefde heeft als gevolg dat iemand bang wordt om vrijelijk van iemand te houden. Ontvang je mij zoals ik ben? Of wil je dat ik verander, mij aanpas en als het jou niet zint, zul je mij veroordelen en afwijzen?
Het gaat om mij
Een narcistische ouder weet elk gesprek naar zichzelf te keren. Het gaat immers om hen. Oprechte en authentieke aandacht geven aan hun kinderen is vrijwel niet mogelijk, omdat hun ego dan begint op te spelen. Vanuit het onderbewustzijn komt het ongehoorde en onbegrepen kind in hen naar boven en eist de emotionele ruimte op.
Door deze emotionele dynamiek zal de persoon die opgroeit met een narcistische ouder op latere leeftijd dit emotionele terrein in henzelf moeten gaan hervinden en innemen. Dit gaat gepaard met het leren kennen van hun emotionele grenzen, de bijbehorende communicatie en hoe ze, zonder schuldgevoel en schaamte, stevig op eigen benen blijven staan én van hieruit voortbewegen.
Geklaag en gezeur
De behoefte aan controle, het uitoefenen van macht en het hebben en behouden van een duidelijk overzicht is wat mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis nodig hebben. Wanneer iets uit de maat valt, zullen zij de eerste zijn die van zich laten horen. Dit gaat gepaard met geklaag en gezeur; met een boel negatieve communicatie. Hierin kijken ze niet naar hun aandeel, maar zullen zij dit altijd weten te verschuiven naar de ander. De ander heeft het gedaan, de ander is de schuldige.
Ze zijn niet in staat om verantwoordelijkheid te nemen voor hun aandeel. De energie van de negatieve communicatie voert de boventoon in de gezinshuishouding. Omdat dit op verschillende manieren gepaard kan gaan met machtsvertoon weten de andere gezinsleden hier vaak niet iets tegenin te brengen. De angst en spanningen verlammen de mogelijkheid tot actie en communicatie.
Ongelijke behandeling
Wanneer het gezin bestaat uit meerdere kinderen of wanneer het een samengesteld gezin betreft is de kans groot dat de narcistische ouder bepaalde kinderen voortrekt. Het worden zijn of haar oogappeltjes. Dit beïnvloedt de emotionele verhoudingen tussen de kinderen op een negatieve manier. Ze kunnen zich schuldig en beschaamd gaan voelen door de complimenten waarmee ze worden overladen. Ze ervaren het als onrecht en kunnen het gaan opnemen voor hun broers of zussen. Alleen wordt dit niet gehoord en met een grimas afgewimpeld. Het kind dat benadeeld wordt zal last kunnen hebben van wrok, woede, jaloezie, verdriet en een gevoel van minderwaardigheid.
De “gekweekte” gevoelens zullen je tot last zijn, omdat ze voor een onbewust en groot aandeel, deel uitmaken van je zelfbeeld, van jouw identiteit. Deze ongewenste gevoelens zullen blijven schuren, totdat je je beseft dat het niet aan jou ligt. Het lag al die tijd aan de manier waarop er met jou was omgegaan en met jou was gecommuniceerd.
Lees ook:
Hoe beweegt een kind in relatie tot een narcistische ouder?
Als dochter opgroeien met een narcistische moeder. 7 Inzichten
Wat zijn de gevolgen door narcistisch misbruik? 9 Inzichten
Met Com-Passie,
Chungmei Cheng
HSP Coaching & Rebirthing
www.orchidoflife.nl
Voor meer verbinding, innerlijke vrijheid, meer jezelf,
Boek de introductiesessie, voor meer info klik hier.
Bestel het eboek Ben ik boos? Dan mag dat! hier.
Foto via Unsplash @katherinechase