In mijn praktijk zie ik regelmatig cliënten die vastlopen in een herkenbaar patroon: ze weten precies wat ze zouden moeten doen, maar stellen het steeds uit. Niet uit luiheid, maar uit angst. Een jonge professional vertelde me onlangs: “Ik pak steeds het werk op waarvan ik weet wat ik moet doen. De urgente dingen. Maar wat ik écht moet doen, de belangrijke stap vooruit, daar kom ik niet aan toe.”
Dit is geen ongewone situatie. Veel mensen kiezen onbewust voor de veiligheid van bekende taken boven de onzekerheid van nieuwe uitdagingen. Het interessante is: ze zijn zich er vaak wel van bewust, maar voelen zich gevangen in dit patroon.
De Rol van Eerdere Ervaringen
Tijdens een recente sessie zette ik opstellingenwerk met stenen in om dit patroon zichtbaar te maken. De cliënt plaatste objecten voor verschillende aspecten van hun situatie: het huidige werk, de belangrijke maar uitgestelde taak, en de angst die alles overschaduwde.
“Door eerdere ervaringen,” gaf de cliënt toe toen we spraken over waar die angst vandaan kwam. “Ze hebben een litteken achtergelaten.”
Dit is belangrijk om te begrijpen: angst voor nieuwe uitdagingen komt zelden uit het niets. Het is vaak gebaseerd op eerdere ervaringen waarbij iemand zich onzeker voelde, niet goed genoeg was, of kritiek kreeg. Deze ervaringen vormen een soort intern waarschuwingssysteem dat blindelings afgaat bij nieuwe situaties.
Mijlpalen als Stapstenen
Het doorbraakmoment in deze sessie kwam toen we spraken over mijlpalen. “Ik heb kleine stappen nodig,” realiseerde de cliënt zich. “Die mijlpalen kan ik dan makkelijker hogere prioriteit geven.”
Dit is de kracht van het opdelen van grote, beangstigende doelen in kleine, behapbare stappen. Elke mijlpaal wordt een concreet punt waaraan je kunt werken, in plaats van een abstract, overweldigend geheel.
Maar er was nog een belangrijk inzicht: “Bij de mijlpalen kijken meer mensen mee dan bij mijn uiteindelijke doel,” merkte de cliënt op. Dit externe aspect – verantwoording afleggen aan anderen – maakte sommige taken urgenter dan andere.
Het Imposter Syndroom en Culturele Invloeden
Wat opviel was de aanwezigheid van wat vaak het ‘imposter syndroom’ wordt genoemd. “Ik kan mijn werk redelijk goed,” zei de cliënt, “maar mijn gevoel zegt dat ik daar niet heel goed in ben.”
Dit fenomeen is bijzonder interessant omdat het vaak wordt versterkt door culturele verwachtingen. In sommige culturen, waaronder veel Aziatische, ligt er een sterke nadruk op presteren en is er weinig ruimte voor het vieren van successen. Er is altijd een volgende stap, een hogere lat.
Een illustratief voorbeeld: “Toen ik mijn VWO haalde, zei mijn moeder wel ‘goed gedaan’, maar ik voelde meteen: nu moet je wel goed je best doen op de universiteit.” Het vieren van de mijlpaal werd direct overschaduwd door de volgende uitdaging.
Angst Weghalen in Plaats van Erdoor Verlamd Raken
Een krachtig moment in de sessie was toen we werkten aan het fysiek verplaatsen van de steen die de angst representeerde. “Als die angst later in het proces terugkomt,” vroeg ik, “wat doe je dan?”
“Dan haal ik hem weer weg,” was het antwoord.
Dit is een fundamenteel verschil: niet proberen de angst te vermijden of erdoor verlamd te raken, maar deze actief opzij zetten. En daarna om hulp vragen als dat nodig is.
Het Belang van Externe Hulp
Een ander belangrijk inzicht ging over het vragen van hulp. Veel mensen met perfectionistische neigingen worstelen hiermee. Ze denken dat ze met een compleet voorstel of uitgewerkt plan moeten komen, voordat ze hulp kunnen vragen.
“Ik moet iets hebben voor het volgende gesprek. Ik heb nog niks,” beschreef de cliënt deze druk. “Dat is vaak ook een blokkade om verder hulp te vragen.”
Maar hulp vragen betekent niet dat je alles al moet hebben uitgedacht. Juist wanneer je vastloopt, is het waardevol om de situatie te delen met iemand die meer ervaring heeft. Die persoon kan vragen stellen die je helpen nieuwe perspectieven te zien.
Leren Ontspannen
Een opvallende uitspraak: “Ik heb nooit gevoeld dat vakantie een vakantie is. Ik denk altijd: in de vakantie moet ik iets gaan inhalen.”
Dit patroon van continu doorwerken, van nooit écht ontspannen, is vermoeiend en vaak contraproductief. Het komt vaak voort uit vroege conditionering, waarbij rust werd gezien als verspilde tijd.
Het goede nieuws is dat dit patroon kan worden doorbroken. Door bewust mijlpalen te vieren, door momenten van rust te waarderen, kun je langzaam leren dat ontspanning niet alleen nodig is, maar ook productief kan zijn voor je volgende stappen.
Praktische Stappen Vooruit
Wat kunnen we leren van dit soort sessies?
- Maak het onzichtbare zichtbaar: Of het nu door opstellingenwerk is of door het opschrijven van je gedachten – het helpt enorm om patronen letterlijk voor je te zien.
- Deel grote doelen op in kleine mijlpalen: Dit maakt ze minder beangstigend en geeft je concrete aanknopingspunten.
- Erken je angst, maar laat je er niet door verlammen: Je kunt angst actief opzij zetten en toch vooruitgaan.
- Vraag hulp voordat je alles hebt uitgedacht: Je hoeft niet perfect voorbereid te zijn om hulp te vragen.
- Vier je successen: Ook kleine. Voordat je doorrent naar het volgende.
- Wees je bewust van culturele en familiale patronen: Ze zijn niet jouw schuld, maar je kunt er wel van loskomen.
Tot Slot
Verandering is een proces. Het gaat niet om één grote sprong, maar om vele kleine stappen. Elke keer dat je een mijlpaal bereikt, word je sterker. Elke keer dat je je angst opzij zet, wordt het makkelijker.
En misschien wel het belangrijkste: je bent niet alleen in deze strijd. Veel mensen herkennen dit patroon. Door erover te praten, door hulp te vragen, door kleine stappen te zetten, kun je langzaam je weg vinden van angst naar actie.
Dit artikel is gebaseerd op therapiesessies, waarbij alle persoonlijke details zijn aangepast om de privacy van cliënten te waarborgen.
Met Com-Passie,
Chungmei
Ik begeleid hoogsensitieve personen naar hun Innerlijke Jaguar, Natuurlijk zelfvertrouwen en Intuïtie: www.orchidoflife.nl
Het is mijn missie om getalenteerde HSPers van trauma te bevrijden.
Laten we samenwerken om een vitaal & inspirerend leven te creëren.
Wil je je beter en veerkrachtiger voelen en leven vanuit jouw innerlijke kracht, kennis en talenten? Boek de introductiesessie in mijn praktijk in Den Haag of via videobellen.
